Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne

Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne

W Zespole Szkół nr 3 we Włocławku prowadzone są zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne. 

W Szkole Przysposabiającej do Pracy przez mgr Magdalenę Sadowską, natomiast w Szkole Branżowej I Stopnia przez mgr Joannę Jaworską. 

 Zajęcia polegają na specyficznej organizacji wspierającego środowiska społecznego.  Podczas zajęć proponowane są różnego typu aktywności, spełniające funkcje terapeutyczne. Polegają na celowym stwarzaniu warunków i doświadczeń społecznych umożliwiających zajście procesu terapeutycznego.

 Podczas zajęć prowadzący pomagają w przeżywaniu świata, tworzą miłą atmosferę i prowadzą zajęcia w sposób zrozumiały i zaakceptowany przez uczniów. Wspierają w zmierzeniu się z wyzwaniami, które prowadzą na wyższy poziom rozwoju, a jednocześnie chronią przed doświadczeniami do których uczestnicy nie są gotowi. Uczeń jest ośmielany w próbach poznawczych, osiąganiu wiedzy o sobie i świecie. Zadaniem zajęć jest wspieranie procesów psychicznych pobudzanych podczas interakcji z prowadzącymi. Zajęcia są dostosowywane do potrzeb i możliwości uczniów.

 Podczas zajęć realizowane są cele terapeutyczne, edukacyjne i rozwojowe.
Cele rozwojowe:
  • zaspokojenie potrzeby przynależności do grupy rówieśniczej i jej aprobaty
  • zaspokojenie potrzeby nawiązania bliskiego kontaktu z osobą dorosłą
  • zaspokojenie potrzeby wyrażania siebie
  • zaspokojenie potrzeby aktywności społecznej
  • budowanie poczucia wspólnoty grupowej

 

Cele edukacyjne:

  •  zdobywanie umiejętności porozumiewania się i rozwiązywania konfliktów z dorosłymi  i rówieśnikami
  • uczenie różnych sposobów odreagowywania nieprzyjemnych emocji
  • dostarczenie wiedzy o komunikacji
  • zdobywanie umiejętności wyrażania uczuć 

 

Cele terapeutyczne:

budowanie pozytywnego obrazu siebie i zwiększenie poczucia własnej wartości

  • stworzenie okazji do odreagowania napięć emocjonalnych
  • zaspokojenie potrzeby bycia ważnym
  • rozwijanie optymalnych strategii przezwyciężania nieprzyjemnych stanów psychicznych

Zasady prowadzenia zajęć

Przy realizacji celów rozwojowych, edukacyjnych, terapeutycznych prowadzący  kierują się zasadami, które stanowią elementy sytuacji korygującej szeroki zakres doświadczeń urazowych. Są to zasady: afirmacji, bliskiego kontaktu, otwartości oraz istnienie norm.

 Afirmacja polega na dostrzeganiu i podkreślaniu (komunikowaniu) pozytywnych doznań, dobrych cech i zdolności drugiego człowieka. Takie dokonania i cechy można znaleźć w każdej istocie ludzkiej, dlatego każdy może być afirmowany. Świadomie rezygnuje się z krytyki, wytykania błędów, wskazywania wad  i niedociągnięć. Zamiast tego podkreśla się dobre cechy, osiągnięcia (nawet małe), ukazuje pozytywne dążenie, motywacje. Krytyka i inne negatywne wzmocnienia utrudniają pokonanie trudności, pojawiających się w trakcie uczenia. Długotrwała krytyka zmniejsza również wiarę w to, że w ogóle jest się w stanie je pokonać. Sytuacja zagrożenia nie sprzyja spostrzeganiu i asymilowaniu sygnałów i informacji. Jeżeli w każdej chwili narażeni jesteśmy na krytykę, negatywną lub lekceważącą ocenę naszych działań, zmykamy się lub sami atakujemy. Proces uczenia jest efektywny, jeśli czujemy się odprężeni, bezpieczni. Tylko wówczas jesteśmy otwarci na nowe informacje.

Dzięki temu podczas zajęć uczniowie uczą się jak rozwiązywać problemy, odzyskują wiarę w siebie. Prowadzący zajęcia modelują pozytywne odnoszenie się do siebie nawzajem uczniów oraz umiejętnie i delikatnie przerywa, jeśli jest taka potrzeba stereotyp ośmieszania, krytykowania i deprecjonowania. Zachęca się uczniów do wyrażania pozytywnych informacji i emocji. Tworzenie atmosfery afirmacyjnej na zajęciach polega m.in. na wprowadzeniu normy o unikaniu deprecjacji wzajemnej i krytyki oraz przeprowadzeniu wielu zajęć i gier, których podstawowym celem jest wypracowanie tej zasady oraz nauczenie dzieci dawania i przyjmowania (od siebie nawzajem i prowadzącego zajęcia) informacji afirmujących.
Zasada otwartości polega na przyjmowaniu i przekazywaniu informacji, dzieleniu się doświadczeniami i wyrażaniu emocji.  Prowadzący zapewniają każdemu uczniowi możliwość ujawnienia ważnych dla niego spraw i uczy słuchania i okazywania szacunku dla doświadczeń i przeżyć drugiej osoby. Ujawnienie emocji w trakcie zajęć umożliwia uczniom zajęcie się własnymi trudnościami, przełamuje poczucie izolacji i samotności uniemożliwiającej współdziałanie z innymi ludźmi, sprawia, że uczniowie czują się bardziej bezpiecznie. Dzielenie się doświadczeniami i informacjami daje uczniom możliwość wspólnego rozwiązania problemów. Uczniowie uczą się korzystać nawzajem ze swoich doświadczeń, razem znajdować wyjście z bardzo trudnej sytuacji. Prowadzący szanują, jeśli ktoś nie chce się wypowiadać i pozwalają uczniom na to.

 Na zajęciach w pracy z uczniami wykorzystywane są metody aktywizujące, takie, jak:
- Krąg- metoda dzielenia się z innymi uczestnikami własnym doświadczeniem, daje ona każdemu z członków grupy możliwość kontaktu emocjonalnego oraz wzrokowego.
- Pogadanka: technika pozwalająca na dzielenie się pomysłami, doświadczeniami i pracą nad wspólnym problemem angażująca wszystkich uczestników zajęć.
- Burza mózgów- technika polegająca na tworzeniu listy pomysłów na rozwiązanie danego problemu, wyzwala potencjał twórczy uczniów.
- Psychodrama - umożliwia modelowanie właściwego sposobu porozumiewania się; opiera się na kontakcie słownym, ale jej istotą jest przeżycie danej sytuacji (odegranie roli) w warunkach symulacyjnych.
- Niedokończone zdania- technika polega na dokończeniu danego zadania lub zdań, pozwalająca uczniom dostrzec podobieństwa i różnice między nimi, kiedy mówią o uczuciach, bądź reakcjach związanych z poruszanymi wydarzeniami , problemami.
- Rysunek.
- Kolaż - zadaniem uczniów jest stworzenie plakatu ze zdjęć i tytułów z gazet, czasopism, związanego z poruszanym problemem.
- Piramida priorytetów - celem tej techniki jest ułożenie listy priorytetów według ustalonych wcześniej kryteriów, np. ważności.
- Zabawy interakcyjne - technika integrująca uczestników, pomocna w rozładowaniu napięcia panującego w grupie, służąca jako rozgrzewka przed zajęciami.
- Bajki i opowiadania terapeutyczne.

Podczas zajęć sytuacje, w jakich uczeń znajduje się na zajęciach, pełnią funkcje korygującą. Oznacza to organizowanie doświadczeń, które pozwolą na zaspokojenie ważnych potrzeb emocjonalnych dzieci, a także takich, które będą stanowiły zaprzeczenie ich dotychczasowych, urazowych przeżyć. Korygujące są doświadczenia z rówieśnikami, z prowadzącą zajęcia, związane z wykonywaniem zadań i postrzeganiem samego siebie. To, co zdarza się w trakcie zajęć, w jak najszerszym zakresie pomaga zrozumieć niekorzystne dla ucznia sądy poznawcze i towarzyszące im wzory zachowań. Ważnym elementem jest stworzenie sytuacji umożliwiającej uwolnienie napięć emocjonalnych.